De folder over het Waarschuwingsregister Zorg & Welzijn laat er geen twijfel over bestaan: ‘Een veilige zorgrelatie, daar moet iedere cliënt op kunnen vertrouwen’ staat op de voorkant.
Natuurlijk wil een zorgorganisatie goede en veilige zorg bieden. Daar is ze ook verantwoordelijk voor. Dat kan alleen met de juiste mensen op de juiste plek.
Het Waarschuwingsregister Zorg & Welzijn draagt daaraan bij. Hoe? Door zorgmedewerkers die de normen overschrijden te registreren. Safia El Habhoubi, beleidsadviseur bij RegioPlus, licht het in een interview toe. Neem contact op met Annelie van den Boogaard voor meer informatie over het Waarschuwingsregister in onze regio.
“De meeste zorgmedewerkers werken met hart en ziel voor hun cliënten. Een enkeling doet dat echter niet. Diefstal, mishandeling en seksueel grensoverschrijdend gedrag door zorgprofessionals of -vrijwilligers komen helaas voor. Nog te vaak komt die enkeling, ontslagen bij de ene organisatie, zonder problemen bij een andere weer in dienst. Hieraan wil het Waarschuwingsregister Zorg & Welzijn paal en perk stellen.” Aan het woord is Safia El Habhoubi, beleidsadviseur Waarschuwingsregister Zorg & Welzijn bij RegioPlus. Ze legt uit dat het waarschuwingsregister stoelt op collectiviteit. “Via het waarschuwingsregister kunnen zorgorganisaties hun collega’s waarschuwen voor medewerkers die over de schreef zijn gegaan. Maar dan moeten zorgorganisaties wel over hun eigen grenzen heen willen kijken.” Safia doelt op de interne gerichtheid die zorgorganisaties eigen is. “Ze hangen de vuile was liever niet buiten. Maar het waarschuwingsregister is juist een gezamenlijk instrument. Door mee te doen laten organisaties zien dat ze niet langer tolereren dat medewerkers of vrijwilligers die over de schreef gaan gewoon weer bij een collega-aanbieder aan de slag kunnen. We willen de bewustwording op gang brengen dat het beter is om hier – binnen de kaders van het waarschuwingsregister – open over te zijn.”
Preventie
Tegelijkertijd gaat er een sterke preventieve werking van het waarschuwingsregister uit. Safia: “Werkgevers die meedoen moeten een aantal stappen doorlopen. Met als doel de bewustwording binnen hun organisatie op gang te brengen. Door aandacht te besteden aan veiligheid, wat is grensoverschrijdend gedrag en door duidelijke regels te stellen. Daarvoor kunnen ze bijvoorbeeld de Leidraad veilige zorgrelatie gebruiken. Eigenlijk willen we voorkomen dat ze medewerkers moeten registreren. Het helpt als een organisatie helder uitdraagt wat de norm is en wat ze doet als een medewerker die norm niet naleeft.” Het belang van duidelijke normstelling blijkt ook uit jurisprudentie. “Als een zaak voorkomt, vraagt een kantonrechter vrijwel altijd naar de normstelling van een organisatie. Er wordt gekeken naar het beleid en of een organisatie het actueel houdt en handhaaft. Het waarschuwingsregister kan worden gezien als vliegwiel voor het voeren van een actief veiligheidsbeleid binnen de organisatie. Registratie is het sluitstuk voor de medewerker die willens en wetens de grenzen overschrijdt.”
Aangifte doen
Natuurlijk kan een organisatie een medewerker niet zomaar laten registreren. Er gelden drie voorwaarden: er is aangifte gedaan, de arbeidsrelatie is beëindigd en er is voldoende bewijs. “Aangifte doen is dus heel belangrijk”, aldus Safia. “Ook daar werken we aan bewustwording. Of het misdrijf nu strafrechtelijk vervolgd wordt of niet, aangifte doen moet. De familie van de cliënt kan dat doen of de zorgorganisatie.” Hiermee onderscheidt het waarschuwingsregister zich van de verklaring omtrent het gedrag (VOG). “Net als het waarschuwingsregister is de VOG een belangrijk selectie-instrument. Zeker nu sinds 1 januari 2016 de vergewisplicht geldt, die stelt dat zorgorganisaties de geschiktheid van iemand die beroepsmatig zorg gaat verlenen moet onderzoeken. Een VOG wordt in de praktijk echter doorgaans pas geweigerd bij een strafrechtelijke veroordeling. Maar de overheid kan lang niet alle aangiftes onderzoeken. Daarom zijn publiek-private initiatieven als het waarschuwingsregister zo belangrijk voor een veilige zorgomgeving.”
Intrinsiek
Zorgorganisaties nemen vrijwillig deel aan het Waarschuwingsregister Zorg & Welzijn. Toch is in Rotterdam deelname een van de kwaliteitseisen voor organisaties die Wmo-zorg verlenen. “Ik sta daar een beetje dubbel in. Verplicht maken kan helpen. Maar daar staat tegenover dat we juist willen dat werkgevers er intrinsiek mee aan de slag gaan. Het waarschuwingsregister mag geen papieren tijger worden.” Sterk aan het waarschuwingsregister vindt Safia dat het een initiatief van ‘het veld’ is. “Het is voor en door werkgevers in de zorg. In de regio Haaglanden, waar het initiatief is geboren, zijn nu zestien werkgevers aangesloten. Maar om het echt succesvol te laten zijn, moeten natuurlijk nog meer werkgevers meedoen. En met succesvol bedoel ik dat we een significante bijdrage leveren aan de veiligheid van kwetsbare cliënten.”
Landelijke uitrol
RegioPlus werkt nu aan een landelijke uitrol van het Waarschuwingsregister Zorg & Welzijn. “Dat doen we op verschillende manieren”, legt Safia uit. “We hebben regionale projectleiders, een landelijke website, organisaties kunnen begeleiding krijgen bij de implementatie van het waarschuwingsregister, we organiseren informatiebijeenkomsten, vaak in combinatie met een workshop, en we hebben voorbeelddocumenten voor beleid ontwikkeld. Verder is er nog het landelijk coördinatiepunt, waar werkgevers met vragen terecht kunnen.” De toegevoegde waarde van de informatiebijeenkomsten is groot. “Dan zitten po-medewerkers van verschillende organisaties aan tafel. En die wijzen elkaar op hun verantwoordelijkheid. Als één zegt dat hij het waarschuwingsregister niet ziet zitten, zegt een collega: ‘Wacht eens, als jij dan afscheid neemt van een medewerker die iets misdaan heeft en dat niet registreert, heb ik daar last van’. Met andere woorden, ze voelen dat ze het met en voor elkaar moeten doen. Voor de veiligheid van de kwetsbare cliënt.”
Marlies Goudriaan, jurist arbeids- en ondernemingsrecht bij Pameijer, over het waarschuwingsregister:
“Natuurlijk zijn we lid van het Waarschuwingsregister Zorg & Welzijn! Wij willen dat onze medewerkers weten dat ze bij ons niet meer welkom zijn als ze stelen van een cliënt of ander grensoverschrijdend gedrag vertonen. En dankzij het waarschuwingsregister ook niet bij een andere werkgever. Alleen al die preventieve werking maakt meedoen aan het waarschuwingsregister waardevol. Zo hopen we grensoverschrijdend gedrag (deels) te kunnen voorkomen.
Organisaties schamen zich nog vaak als een medewerker iets doet wat echt niet door de beugel kan. Zij hebben de medewerker immers aangenomen. Maar het overkomt iedereen. Ook wij hebben het meegemaakt. Daarom is het goed om mee te doen aan het waarschuwingsregister. En hoe meer organisaties meedoen, hoe beter. Als straks het waarschuwingsregister goed gevuld is en we hebben een keer een hit, dan weten we dat we een ernstig risico vermeden hebben.”